تورهای طبیعت گردی،داخلی و خارجی

مرتفع‌ترین قله ایران قله کوه دماوند با ارتفاع 5671 متر در بخش لاریجان مازندران در فاصله 70 کیلومتریِ خط مستقیم از تهران، 58 کیلومتری سواحل دریای خزر، نه کیلومتری آبادی رینه می‌باشد. مخروطی آتش‌فشانی در امتداد جناح غربی محدود به رودخانه دلیچای و بخشی از دشت مرتفع لار که از شمال به سلسله کوه‌های نمارستاق و از جنوب به دره رودخانه و سرچشمه‌های هراز می‌رسد.   

کوه دماوند تنها از طریق خط‌الرأس دشت مانند سرداغ به سایر ارتفاعات البرز مانند دوخواهرون وصل شده و از دیگر جهات ارتباطی با گردنه‎های البرز ندارد.

16 یال برای صعود به قله وجود دارد که عبارتند از: شمالی، جنوبی، شرقی، غربی، شمال شرقی، شمال غربی، جنوب شرقی، جنوب غربی، جنوبِ جنوب شرقی، شمال جنوب شرقی، جنوب شمال شرقی، شمالِ شمال شرقی، شمال شمال غربی، جنوب شمال غربی، شمال جنوب غربی و جنوب جنوب غربی که هرکدام تا قله دماوند امتداد می‌یابند. مسیرهای یخچالی و راه‌هایی با شیب تند به‌صورت سینه‌کش نیز بر روی مخروط آتش‌فشانی قله وجود دارند که بیشتر به‌صورت مسیر صعودهای فرعی در امتداد مسیرهای 16 گانه قرار دارند.

مهم‌ترین آن‌ها شامل مسیرهای شرق دماوند، یخچال یخار، یخچال سیوله، دوبی سل، جنوب شرقی و همچنین دهلیزهای شمال و شمال غربی می‌باشند. مهم‌ترین ارتفاعات، برج‌ها و شاخک‌های دماوند شامل: برج‌های 5000 متری یال جنوب شرقی دماوند، قلل دندانه‌دار کَرنا در جناح جنوب و جنوب شرقی قله، قلل منار، مازیار و سنگ نو بر روی یال شرقی هستند. 

یخچال‌های بزرگ و مهم دماوند نیز عبارتند از: سیوله، دوبی سل و عروسک‌ها در شمال، یخار در شرق به انضمام یخچال‌های غربی، دو جان‌پناه هم بر روی یال‌های شمالی قله در ارتفاع 4000 و 5000 متری، دو پناهگاه در غرب و شمال شرقی و یک بارگاه بر روی یال جنوبی آن ساخته‌شده‌اند. (جان‌پناه به محیطی بسته در کوهستان که دارای امکانات خاصی نمی‌باشد، گفته‌شده و تنها برای جان سالم به دربردن از برف، بوران، کولاک، شرایط جوی خطرناک و گریز از حیوانات وحشی استفاده می‌شود اما پناهگاه ساختمانی است در ارتفاعات نسبتاً متوسط کوهستان با امکانات کامل مانند سالن‌ها و اتاق‌های خواب، سرویس بهداشتی، آشپزخانه و بوفه، سرویس گرمایش، روشنایی و ...)

تعداد رودخانه‌هایی که از کوه دماوند سرچشمه می‌گیرند اندک می‌باشد، ازجمله مهم‌ترین آن‌ها در شمال رودخانه مشک انبار و در شرق تلخ رود که به دره رودخانه هراز می‌ریزد. روستاهای اطراف قله عبارتند از: ناندَل و حاجی دِلا در شمال، تینه و کُرف در شرق، گَزَنک، ملارد، گزانه، آبگرم، رینه و پُلور در جنوب.  

یکی از مسیرهای دستیابی به قله دماوند یال شمال غربی، موسوم به یال داغ است و تنها یالی می‌باشد که قله را توسط کفی دشت به سایر قلل البرز متصل می‌سازد. برای دستیابی به لبه یال شمال غربی، مسیری در شمال از طریق دهکده ناندل به چم بن و مسیر دیگر پناهگاه غربی دماوند در جناح شرقی دشت ورارو که مسیر دوم به جناح‌های غربی یال شمال غربی می‌رسد. برای صعود از طریق مسیر اول باید از جاده هراز در محلی به نام کهرود وارد جاده خاکی 23 کیلومتری ناندل شویم، در ارتفاع 2500 متری، روستایی قرارگرفته که یال‌های شمالی و شمال شرقی دماوند از آن دیده می‌شوند و ازاینجا پیاده‎روی آغاز می‌شود.

با ادامه مسیر به سوی غرب و رو به سوی لبه مسطح دشت داغ زیر قله زردسر به‌پیش بروید، از مسیرهای فرعی مالرو به ناندل و نمارستاق رسیده و کم‌کم به نقطه ییلاقی چمن بن در ارتفاع 3200 متری برسید.

گفته‌شده چم بن محل ییلاق عشایر سمنانی و شهمیرزادی می‎باشد. از چم بن به سوی گردنه‌ای در سمت جنوب حرکت کنید تا به سوی دو قله مشخص سرداغ ارتفاع بگیرید، در آنجا از نقطه‌ای به نام سیاه سنگ‎ها با صخره‌های سیاه‌رنگ آتش‌فشانی، در ارتفاع 3500 متری بالا رفته، از یال پرشیب زیر گردنه با ارتفاع 300 متر به ابتدای یال مسطح سرداغ در ارتفاع 3850 متری بروید. یال مسطح سرداغ با شیبی تند و صخره‌ای در حدفاصل دو یخچال سیوله در شمال و یخچال شمال غربی در جنوب قرارگرفته است.

در ادامه می‌توانید مسیر را به سمت قله‌بر روی لبه نسبتاً مرتفعِ پوشیده از تکه سنگ‌های آتش‌فشانی پیش بروید تا به اولین پله صخره‎ای یال برسید، سپس از سمت چپ آن را دور زده و بر روی آن قرار بگیرید. مسیر از طریق عبور از لابه‌لای سنگ‌های بزرگ و کوچک به سمت بالا ادامه می‌یابد و از زیر پله دوم صخره‌ای به بالا صعود کرده تا در ارتفاع 5000 متری به سینه‌کش تندی با شیب زیاد در بالای یخچال شمال غربی با خاک‌های زرد و سرخ به سوی شاخک وسط کاسه قله ‌برسید. بام ایران همان کاسه پوشیده از برف مسیر شمال غربی دماوند نامیده می‌شود.

تخمین زده‌شده به‌طور متوسط از گردنه 4100 متری تا قله حدود شش ساعت و برای بازگشت از همین مسیر حدود سه ساعت زمان می‌برد.  

حدفاصل دو یخچال دوبیسل و عروسک‌ها، مسیر شمالی یال شمالی دماوند می‌باشد. برای رسیدن به مبدأ صعود از طریق مسیر ناندل به آبادی کوچک ناندل و بعد از آن راهی که به سوی جنوب منحرف می‎شود را در میان مناطق ییلاقی آلمیون و نسیکه با عبور از کال‎های بزرگ عروسک‎ها و چند دره فرعی کوچک‌تر ادامه داده تا به ابتدای این یال دست‌یابید. مسیری با شیب تندروی یک قوس تپه‌ای که با صعود از آن به جان‌پناهی در 4000 متری می‌رسید. 

پهن‌دشت وسیع سرداغ در کنار جان‌پناه 4000 متری سراسر جناح غربی را پوشانده و با دور زدن نوار صخره‌ای بزرگی از حاشیه یخچال دوبی سل می‌توان به جان‌پناه 5000 متری دماوند رسید، سپس مسیر روی یک گرده سنگلاخی مرتفع با شیب تند به قله می‌رسد.

در غرب دماوند بعد از پلور به سمت دریاچه سد لار در کنار تابلو کوچکی کنار جاده در مسیر پناهگاه سیمرغ از جاده آسفالته فاصله گرفته تا به داخل مسیری بسیار ناهموار با طول تقریبی 30 کیلومتر و با وسیله نقلیه نمک‌دار رو به سوی قلل دوخواهران بالای رودخانه دلیچای، دشت چال پیش بروید، با پشت سر گذاشتن آن‌ها و پس از عبور از دره خاکستری رنگ چول دره از شیب تندی با وسیله نقلیه بالا رفته و به پارکینگ پناهگاه بزرگ غربی دماوند بر بالای منطقه ورارو می‌رسید، بعد از آن پیاده در مسیر رودخانه‌ای کوچک به سمت قله ادامه داده تا به نزدیکی پناهگاه بزرگ سیمرغ در ارتفاع 4150 متری، پرفراز قوز تپه‌ای کوچک برسید.

مسیر در امتداد یخچال کم‌عرض غربی آغاز و با رسیدن به ابتدای گرده مانندی به سمت بالا ارتفاع می‌گیریم. مسیر از میان سنگلاخ‌ها و تکه سنگ‌های بزرگ و کوچکی عبور کرده و پس از مدت‌زمانی نه‌چندان کوتاه به سینه‎کش بسیار تند در ارتفاع 5000 متری با خاک گوگردی خواهید رسید. به سمت راست و از امتداد مسیرهای شمال جنوب غربی بر روی یال کوتاه آن ادامه دهید تا به قله دست‌یابید.

مسیر جنوبی که به نام بارگاه سوم نامیده شده ازجمله ساده‌ترین راه‌های صعود به قله دماوند است، بدین ترتیب که پس از پشت سر گذاردن رینه با وسیله نقلیه کمک‌دار، در ارتفاع 3500 متری به گوسفند سرای احسانی در ضلع جنوبی قله رسیده و با ادامه صعود از روی یک یال نیمه صخره‌ای پس از مدتی کوتاه در ارتفاع 4150 متر به بارگاهی با یک پناهگاه بزرگ و چشمه آبی در کنار آن می‌رسید (بهتر است شب را آنجا بمانید). 

مسیر را از کنار تیغه سنگلاخی تندی به سمت نوک سیاه‌رنگ و صخره‌ای قله مانندی به نام دودکوه بپیمایید و با عبور از کنار آبشار یخی در ارتفاع 4800 متری و پایان رسیدن یال سنگلاخی، از روی سینه‌کش خاک‌های گوگردی، با تمایل به سمت جنوب شرقی به قله 5671 متری دماوند بروید.

از این مسیر می‌توانید برای بازگشت استفاده کنید، با رسیدن به دودکوه با تراورس به سمت راست، از روی یک برفچال با سُرخوردن تا نزدیک پناهگاه بروید.

تمام فصول برای صعود به دماوند خطرناک به شمار می‌آیند اما اواخر خردادماه تا اواسط تیرماه نسبتاً مناسب‌تر می‌باشند. زمستان دماوند در مناطق جنوبی، جنوب شرقی و غرب پربرف و در شمال نسبتاً کم برف می‌باشند، لازم به ذکر است که صعود زمستانی دماوند نیازمند شناخت و تجربه کافی در کوهنوردی زمستانی، تجهیزات مناسب، سرپرستی، برنامه‌ریزی و مدیریت حرفه‌ای می‌باشد. 

ضمناً پناهگاه جنوبی در زمستان در معرض خطر ریزش بهمن قرار دارد و اغلب برنامه تابستانی دماوند سه‌روزه می‎باشند، همچنین در تابستان بیشتر مکان‌های منطقه عاری از آب هستند.