موزه ی میراث روستایی گیلان- گیلان - رشت

در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر 18 جاد? رشت- تهران و در زمینی به مساحت حدود 263 هکتار، موزهی میراث روستایی گیلان در دست اجرا میباشد. فکر تأسیس این موزه برای نخستین بار بعد زلزله 1369 توسط دکتر محمود طالقانی شکل گرفت، اما مطالعات مقدماتی آن، از اوایل سال 1381 آغاز شد. با بررسیهای فراوان، پارک جنگلی سراوان، به دلیل دارا بودن توپوگرافی مناسب و مشابه گیلان، دسترسی آسان و وجود تأسیسات زیربنایی مناسب به عنوان محل اجرای پروژه انتخاب شد. با مطالعاتی که انجام شد، نه حوزهی فرهنگی - معماری در گیلان، شامل:1) روستای جلگهی شرق، 2) روستای جلگهی مرکز، 3) روستای جلگهیغرب، 4) روستای کوهپایهی غرب، 5)روستای کوهستان غرب، 6) روستای کوهپایهی شرق، 7) روستای کوهستان شرق، 8) روستای ساحل غرب، 9) روستای ساحل شرق شناسایی شد و هریک از این حوزهها با بازسازی یک روستا در موزه به معرفی نحوهی زندگی و فرهنگ سنتی روستاهای گیلان میپردازند. هدف موزه حفظ فرهنگ بومی، فن ساخت و دانش نانوشته درروستاهای گیلان است. مساحت مجموعه موزه، بالغ بر 45 هکتار است، که در هستهی مرکزی سایت، قرار گرفته است.

بخش معماری موزه، مجموعهای است با بناهایی که قدمتشان به طور متوسط به 150 سال میرسد. علاوه بر معماری روستایی مناطق مختلف استان، دیگرعناصر فرهنگی مربوط به ابزارهای زندگی و کار، خوراک، پوشاک و ... هم به نمایش درخواهد آمد. محلهای جداگانه برای رستورانها، چایخانهها، بازارها، مساجد، مزارع و باغهای چای، شالیزار، کارگاههای آموزش و تولید صنایعدستی، مانند: گمجسازی و سفالگری، مرواربافی، رشتیدوزی و ... ، محوطهی بازیها و نمایشهای بومی برای برگزاری کشتیگیلهمردی، ورزاجنگ، لافندبازی و ...، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردمشناسی، پارک کودک، باغهای پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، اردوگاه تفریحی، معماری چوب ملل نیز در این موزه در نظر گرفته شده است. دو مجموعهی مهمانپذیر با الهام از معماری روستایی به ظرفیت 150 واحد سه تا پنج نفره هم برای رفاه بازدیدکنندگان قید شده است.

برنامه کارانتقالِ بناها به این صورت است که ابتدا گروهی از کارشناسان جهت شناسایی بناها به روستاها اعزام میشوند، تا همهی گونههای معماری حوزههای یاد شده در موزه، دوبارهچینی شوند، سپس بناهای دارای ارزش برای انتقال به موزهشناسایی و مطالعه میشوند. بعد بنا برداشت معماری و پلاکگذاری میشود تا دوبارهسازی آن میسر شود. پس از واچینی و انتقال مصالح به موزه، به نام اهدا کننده یا فروشندهی بنا در محل طراحی شده دوبارهچینی میشود.

در اردیبهشت 1384 اولین کارگاه این طرح، روستای جلگهی شرق، راهاندازی و در اردیبهشت ماه 1387 فاز دوم این پروژه یعنی روستای جلگهی مرکز افتتاح شد. همان زمان کار فاز سوم، روستای جلگهی غرب، و در شهریور 1387 کار فاز چهارم، روستای کوهپایهی غرب شروع شد. خرداد 1388 دو فاز سه و چهار افتتاح و همزمان عملیات اجرایی فاز پنجم، روستای کوهستان غرب، آغاز شد. در خرداد 1389 فازهای پنجم و ششم، روستاهای کوهپایه شرق و کوهستان غرب وهمچنین ساختمان خانه پژوهشگران افتتاح و همزمان کارفاز هفتم، روستای کوهستان شرق و کارگاه مدرسه جلگه مرکز هم شروع شد. در اردیبهشت 1390 دو مجموعه مسکونی به نامهایحسنی و حقیقتی از روستای جلگه غرب و دو مجموعه مسکونی به نامهای بهزادی و جامع از روستای کوهپایه شرق رسماً افتتاح شد. در روستای جلگه مرکز، در اردیبهشت 1391، بنای مدرسه به طور رسمی افتتاح شد.




